TÌM HIỂU VỀ MUỖI

Muỗi là một trong những loài côn trùng phổ biến và gây ảnh hưởng lớn nhất đến sức khỏe con người trên toàn thế giới. Chúng thuộc lớp Insecta (Côn trùng), ngành Arthropoda (Chân khớp) và bộ Diptera (Cánh hai). Riêng họ muỗi có tên khoa học là Culicidae.

Muỗi có mặt ở hầu hết các khu vực địa lý, đặc biệt phổ biến ở các vùng nhiệt đới như Việt Nam. Dù kích thước nhỏ bé, muỗi lại là trung gian truyền nhiều loại bệnh nguy hiểm như sốt xuất huyết, sốt rét, viêm não Nhật Bản và virus Zika.

1. Cấu tạo cơ thể

Cơ thể muỗi có cấu trúc đơn giản nhưng thích nghi cao với môi trường:

• Đầu: Gồm đôi mắt kép, một đôi râu rất nhạy với mùi và một vòi hút dài dùng để hút máu hoặc hút dịch thực vật.
• Ngực (Thorax): Nơi gắn ba đôi chân và một đôi cánh. Muỗi có khả năng bay linh hoạt.
• Bụng (Abdomen): Gồm nhiều đốt, chứa các cơ quan tiêu hóa, sinh sản và bài tiết.

Muỗi cái là loài hút máu, trong khi muỗi đực chỉ hút mật hoa và dịch cây.

2. Tập Tính Của Muỗi

Muỗi có tập tính sinh học tinh vi nhằm tối ưu hóa sinh tồn và sinh sản. Muỗi đực dùng râu lông nhạy cảm để nhận diện âm thanh đập cánh đặc trưng của muỗi cái nhằm tìm bạn tình. Muỗi cái “săn máu” bằng cách cảm nhận khí CO₂ và mùi từ mồ hôi của người và động vật – không phải để nuôi sống, mà để lấy protein phát triển trứng. Chúng hoạt động mạnh vào bình minh và hoàng hôn, ẩn nấp vào ban ngày ở nơi tối, ẩm. Sau khi hút máu, muỗi cái tìm nước đọng để đẻ trứng, giúp quần thể nhanh chóng phát triển. Những tập tính này khiến muỗi trở thành trung gian truyền bệnh hiệu quả và nguy hiểm.

3. Vòng Đời Của Muỗi

Muỗi trải qua quá trình biến thái hoàn toàn gồm 4 giai đoạn: trứng, ấu trùng (lăng quăng), nhộng và trưởng thành. Vòng đời này diễn ra nhanh hay chậm tùy thuộc vào nhiệt độ và nguồn thức ăn trong môi trường. 

Muỗi cái đẻ trứng trên mặt nước hoặc đất ẩm có khả năng ngập nước, và trứng chỉ nở khi gặp nước. Ấu trùng sống dưới nước, nổi lên mặt để thở qua ống thở, trải qua nhiều lần lột xác trong 1–2 tuần trước khi hóa nhộng. 

Giai đoạn nhộng là thời kỳ nghỉ ngơi, nổi lơ lửng trên mặt nước và nhanh chóng biến đổi thành muỗi trưởng thành. 

Sau khi rời khỏi kén, muỗi sẽ làm khô cơ thể trước khi bắt đầu chuyến bay đầu tiên. Trung bình, muỗi đực chỉ sống khoảng một tuần, trong khi muỗi cái có thể sống từ 1 đến 2 tháng, đủ thời gian để hút máu và sinh sản nhiều lứa.

4. Tác Hại Của Muỗi

Muỗi là loài gây hại nguy hiểm vì:

• Truyền các bệnh nghiêm trọng: Sốt xuất huyết, sốt rét, viêm não Nhật Bản, Zika...
• Gây mất ngủ, khó chịu, ngứa ngáy qua vết đốt.
• Ảnh hưởng đến sinh hoạt và năng suất lao động ở nơi có mật độ muỗi cao.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), muỗi là "loài động vật nguy hiểm nhất thế giới" vì chúng gián tiếp giết chết hàng triệu người mỗi năm.

5. Các Loài Muỗi Phổ Biến

6. Muỗi truyền bệnh như thế nào